انواع درب های سردخانه ای (coolstore-door) و کاربرد هر کدام

هما‌ن‌طور که می‌‎دانید، برای نگه‌داری از برخی مواد، بخصوص مواد غذایی، از سردخانه استفاده می‌‎شود. درب های سردخانه در این خصوص نقش مهمی دارند، زیرا محکم بسته‌شدن آن‌‎ها کمک می‌کند تا از ورود و خروج هوا به داخل یا بیرون سردخانه جلوگیری شود، بنابراین عایق‌کاری مناسب درب‌ها و همچنین انتخاب درست آن‌ها برای هر سردخانه‌ای کمک می‌کند تا هزینه‌های عملیاتی و تعمیرات سردخانه کاهش یابد. در حال حاضر انواع درب های سردخانه در ابعاد و اندازه‌های مختلف وجود دارد. ما در این مطلب سعی داریم دربارۀ انواع مختلف این درب‌ها اطلاعاتی را با شما درمیان بگذاریم و کاربرد هر یک را بیان کنیم.

سردخانه به چه جایی گفته می‌شود؟

پیش از آن که به موضوع درب های سردخانه‌ای بپردازیم، لازم است ببینیم سردخانه چیست و چه کاربردی دارد؟

اصولا برای ساخت فضایی که برای سردخانه انتخاب می‌شود، باید نکات مهمی در نظر گرفته شود. یکی از این موارد، آن است که بتوان شرایطی را مهیا کرد که از ورود گرما به داخل سردخانه جلوگیری شود. به دلیل آن‌که سرمایش نیاز به مصرف انرژی بالایی دارد، اگر گرما بتواند به‌راحتی به فضای داخلی سردخانه نفوذ کند، لازم است تجهیزات مکانیکی بلاخص کمپرسور، به شکل مداوم و با حداکثر توان کار کند تا بتواند دما را در نقطه مطلوب نگه دارد. این کار باعث مصرف بیش از حد انرژی و همچنین استهلاک تجهیزات سردخانه می‌شود و به‌تبع، هزینه‌های هنگفتی را به همراه داشته و سبب عملکرد پایین سردخانه خواهد شد.

با توجه به مواردی که ذکر کردیم، لازم است سازۀ سردخانه به‌گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد که تا حد امکان عایق حرارت باشد. به همین منظور سازندگان این نوع فضاها از عایق‌های مختلفی همچون ساندویچ پانل برای دیوارهای سردخانه استفاده می‌کنند.

از آنجا که برای ورود به سردخانه نیاز به وجود درب هست، درب‌های سردخانه نیز باید از خاصیت عایق حرارتی بهره‌مند باشند تا بتوانند از نفوذ گرما و حرارت به داخل سردخانه جلوگیری کنند. در حال حاضر درب‌های مختلفی برای نصب در سردخانه‌ها تولید می‌شوند که هر یک از ویژگی‌های خاصی برخوردارند. همچنین در حال حاضر سردخانه‌ها به دو دستۀ مختلف با اجزای متحرک و ثابت تقسیم می‌شوند:

• اجزای متحرک و قابل‌انتقال (استاتیک) سردخانه‌ها

1. کمپرسور

2. اواپراتور

3. کندانسور

• اجزای ثابت (داینامیک) سردخانه‌ها

1. ساندویچ پانل

2. درب

3. قفسه‌بندی

پیش‌تر اشاره کردیم که درب های سردخانه اهمیت زیادی در ساخت سردخانه‌ها دارند. به طوری که اگر انتخاب آن‌ها به‌درستی صورت نگیرد و یا از استانداردهای لازم برخوردار نباشد، ممکن است سبب خراب شدن موادی شود که در سردخانه نگه‌داری می‌شوند. اما چنانچه درب های سردخانه به‌درستی انتخاب شوند، می‌توانند عملکرد خوب و درستی از خود ارائه دهند و مفید واقع شوند.

• مهم‌ترین شاخصه‌هایی که در خصوص انتخاب درب‌ های سردخانه‌ای باید موردتوجه قرار گیرد

1. عایق بودن آن‌ها در مقابل گرما و حرارت؛ عموماً این درب‌ها به‌گونه‌ای طراحی و ساخته می‌شوند که نوعی پنل حرارتی مابین فضای داخلی و بیرونی ساختمان به وجود می‌آورند، بنابراین امکان ورود هوای گرم به داخل آن و خارج شدن هوای سرد از داخل سردخانه وجود ندارد.
2. اندازۀ ضخامت درب های سردخانه‌ای و نوع عایقی که در آن‌ها به‌کار می‌رود، مهم‌ترین عاملی است که بر عایق بودن پنل حرارتی درب‌ها تاثیر می‌گذارد.
3. از دیگر فاکتورهای مهمی که باید در خصوص انتخاب درب های سردخانه‌ای به آن توجه کرد، مسئلۀ بهداشت آن‌هاست، زیرا توجه به این نکته کمک می‌کند تا موادی که در سردخانه نگه‌داری می‌شوند، ماندگاری بالایی پیدا کنند و آسیبی به آن‌‌ها وارد نشود.

معرفی انواع درب های سردخانه

لازم است در این قسمت دوباره به این موضوع اشاره کنیم که درب های سردخانه‌ای در انواع و مدل‌های مختلفی تولید شده‌اند که از ابعاد و اندازه گوناگونی بهره‌مندند. ایجاد عایق حرارتی در محل تخلیه و بارگیری محصولات، به‌منظور جلوگیری از اتلاف انرژی، از مهم‌ترین خصوصیت درب های سردخانه‌ای به شمار می‌آید، بنابراین اندازه و ضخامت عایق را می‌توان از اساسی‌ترین فاکتورهای این نوع درب‌ها به شمار آورد. به‌طور کل درب‌های مناسب سردخانه بنابر نحوۀ تخلیه و بارگذاری محصولات در انبارهای برودتی و سردخانه‌ها، به سه نوع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

• درب ‌های سردخانه‌ای لولایی (swing)

این نوع درب‌ سردخانه را بسته به اینکه چه ابعاد و اندازه‌ای دارند می‌توان به‌صورت یک لنگه و یا دو لنگه ساخت. به‌طور معمول برای درب‌های تک لنگه ابعادی به طول 1.2 متر در نظر گرفته می‌شود. اما درب‌های دولنگه را می‌توان در ابعاد بزرگ‌تری طراحی و تولید کرد. درب‌های لولایی به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که قادر به باز و بسته شدن حول یک محور هستند، به همین جهت به این نوع درب‌ها، درب های سردخانه‌ای چرخشی نیز گفته می‌شود. نکتۀ مهمی که دربارۀ این نوع درب‌ها باید گفت، این است که برای باز یا بسته‌شدن به یک فضای خالی نیاز دارند. این نوع درب‌ها طبیعتاً از مزایا و معایبی هم برخوردارند که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:

مزایای درب‌های لولایی

• از قیمت ارزان‌تری برخوردارند.

• سفارش و یا خرید آن‌ها به‌راحتی انجام می‌شود، زیرا در دسترس هستند.

• نصب آن‌ها به‌راحتی انجام می‌شود.

معایب درب‌های لولایی

• هنگام باز و بسته شدن ممکن است سبب اتلاف انرژی شوند.

• برای سردخانه‌هایی مناسب است که رفت‌وآمد کمی به آن‌ها انجام می‌شود.

• درب های سردخانه‌ای کشویی (sliding)

این نوع درب‌ها همان‌طور که از نامشان مشخص است، به‌صورت کشویی باز و بسته می‌شوند و بیشتر برای سردخانه‌ای مناسب‌اند که رفت‌وآمد به آن‌ها زیاد است. از آنجا که برای این نوع درب های سردخانه‌ای، ریل‌هایی در قسمت بالا و پایین در نظر گرفته شده‌است، باز و بسته شدن آن‌ها به‌راحتی انجام می‌شود. همچنین شایان ذکر است که این درب‌ها نیاز به فضای زیادی برای باز و بسته شدن ندارند، به همین دلیل می‌توان آن‌ها را در ابعاد بزرگ ساخت. همچنین برای سردخانه‌هایی که دارای درب‌های بزرگی هستند، از درب‌هایی استفاده می‌شود که دارای موتور هستند، بنابراین به سرعت باز و بسته می‌شوند و به نیروی انسانی برای این امر نیازی نخواهد بود.

عملکرد درب های سردخانه‌ای کشویی به این صورت است که درب روی غلطک‌هایی در امتداد ریل جابه‌جا می‌شود. فضایی که درب هنگام باز شدن روی آن قرار می‌گیرد را می‌توان در سمت راست و یا چپ در نظر گرفت. هنگام بسته شدن درب نیز پنل تحت نیروی وزن خود و نیروی غلطک‌ها محکم فشرده شده و باعث به وجود آمدن پوشش عایقی مناسب می‌شود، این امر سبب می‌شود تا از اتلاف انرژی جلوگیری شود. کاربر می‌تواند این درب را هم با استفاده از دست باز و بسته کند و هم باز و بسته کردن آن را به‌صورت هوشمند و با استفاده از درایوهای الکتریکی انجام دهد. عموماً درایو‌های الکتریکی درب های سردخانه را می‌توان از طریق کنسول و یا در صورت تمایل از طریق رادار، فوتوسل، حلقه مغناطیسی و یا ریموت کنترل فعال کرد.

مزایای درب‌های سردخانۀ کشویی

• از این نوع درب می‌توان برای مکان‌های خاص و حساس استفاده کرد.

• در فضاهای محدود مانند راهروها و ... می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

• عایق‌بندی این نوع درب‌ها به شکل بهتری انجام می‌شود.

• از این درب‌ها می‌توان برای مکان‌های بزرگ استفاده کرد.

• از این درب‌های کشویی می‌توان برای سردخانه‌هایی که در صنعت شیلات و ماهی‌گیری، گوشت، رستوران‌ها، آزمایشگاه‌ها و… فعالیت دارند استفاده کرد.

درب‌های کشویی نوع کنترل اتمسفر به چه نوع درب‌هایی گفته می‌شود؟

این نوع درب‌ها نوعی از درب های سردخانه‌ای کشویی به شمار می‌آیند که با استفاده از آن‌ها می‌توان میزان اکسیژن را کنترل کرد. همان‌طور که می‌دانید، بسیاری از موادی که در سردخانه‌ها نگه‌داری می‌شوند، از قبیل مواد غذایی و داروها، نیاز به بهره‌مندی از اکسیژن فراوان دارند، بنابراین چنانچه این درب‌ها از قابلیت لازم برخوردار نباشند، ممکن است نتوانند جلوی ورود هوای خارج از سردخانه را به داخل بگیرند. همین امر سبب می‌شود تا میزان درصد اکسیژن در آن‌ها تغییر یابد. همچنین برای سردخانه‌هایی که درصد اکسیژن آن‌ها از حد نرمال کمتر است، از گازهای خنثی استفاده می‌شود. ویژگی دیگر این درب‌ها آن است که هرمتیک بوده و برای آن‌ها پنجرۀ دید طراحی شده‌است.

• درب‌های عمودی (Roll up)

از دیگر انواع درب های سردخانه‌ای می‌توان به درب سردخانه‌ای عمودی اشاره کرد. این نوع درب‌ها زمانی به‌کار می‌روند که فضای آزادی برای استفاده از درب‌های کشویی و لولایی وجود نداشته باشد. این درب‌ها برای باز شدن به سمت بالا حرکت کرده و مانند گیوتین عمل می‌کنند، به همین دلیل به آن‌ها درب سردخانه گیوتینی هم گفته می‌شود. برای باز و بسته کردن این نوع درب‌ها از درایوهای برقی استفاده می‌شود، زیرا امکان باز و بسته کردن آن‌ها با استفاده از دست بسیار سخت است. هرچند که این درب‌ها جایی را اشغال نمی‌کنند و به‌صورت برقی باز و بسته می‌شوند، اما معایبی هم دارند که ممکن است نتوان از آن‌ها برای تمامی سردخانه‌ها استفاده کرد. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:

1. نسبت به دیگر انواع درب های سردخانه‌ای، عایق‌بندی نامناسبی برای آن‌ها در نظر گرفته شده‌است.
2. نسبت به سایر درب‌ها از قیمت بالاتری هم برخوردارند.

از چه نوع درب سردخانه‌ای برای دمای پایین و متوسط می‌توان استفاده کرد؟

شایان ذکر است درب های سردخانه‌ای کشویی و لولایی بسته به شرایط دمایی متفاوت‌اند. به‌عنوان مثال، برای شرایط دمایی متوسط یعنی از 0 درجۀ سانتی‌گراد به بالا، از نوع خاصی درب برای انبارهای برودتی و سردخانه‌ها استفاده شده‌است و برای دمای پایین از منفی 15 درجۀ سانتی‌گراد تا منفی 25 درجۀ سانتی‌گراد به پایین، برای سردخانه‌ها و انبارهای برودتی باید از درب‌هایی با ضخامت دیگر استفاده کرد.

تفاوت اصلی‌ای که بین درب بالا صفری و پایین صفری وجود دارد، ضخامت عایق حرارتی‌ای است که برای آن‌ها در نظر گرفته شده‌است، یعنی بسته به نیاز از 60 mm تا 160 mm ممکن است متغیر باشند. همچنین ضخامت درب‌ها برای شرایط دمایی متوسط، از 60 mm تا 80 mm و دمای پایین‌تر از آن، بین 100 mm تا 120 mm در نظر گرفته شده‌است.

اما یک نکته در این میان وجود دارد که در سردخانه‌هایی که شوک فریزری یعنی تونل انجماد دارند و همچنین مجتمع‌های سردخانه‌ای‌ای که درب‌های بزرگی دارند، ضخامت عایق حرارتی درب‌ها باید بین 140 mm تا 160 mm در نظر گرفته شود. شایان ذکر است که برای درب‌هایی که جهت سردخانه‌های با دمای پایین در نظر گرفته می‌شود، باید از یک سنسور گرما داخلی استفاده شود تا بتواند از یخ‌زدگی پانل به قاب درب جلوگیری کند.

لازم است بدانید که بسیاری از تولیدکنندگان انواع درب های سردخانه‌ای، به شکل اختیاری، انواع آن‌ها را به‌صورت برشی از جنس فولاد ضدزنگ، فلز غیرآهنی و یا فلز با پوشش پلیمری (پلی استر) یا PVC ، ارائه می‌کنند و یا برای ساخت چهارچوب‌های اصلی، از عایق‌های ضربه‌گیر استفاده می‌کنند. همچنین در ساخت این نوع درب‌ها، برای امکان مشاهده، از پنجره بهره برده‌اند و امکان استفاده از دستگیره‌های مختلف، انواع قفل‌ها و همچنین انواع شیرهای تنظیم‌کنندۀ فشار و استفاده از انواع مختلف عایق‌ها را در نظر می‌گیرند.

 

نکتۀ دیگری که در خصوص ساخت انواع درب های سردخانه‌ای باید به آن اشاره کرد، شرایط استفادۀ گوناگون است. ازجمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاهی برای برخی درب های سردخانه، از ریل‌های مخصوص برای آویزان کردن محصولاتی مانند گوشت در کارخانه‌جات فرآوری گوشت و کشتارگاه‌ها استفاده می‌شود.
• درب‌های کشویی هرمتیک نیز برای کنترل اتمسفر سردخانه‌هایی که بیشتر برای ذخیرۀ میوه و سبزی‌جات استفاده می‌شوند به‌کار می‌روند. از آن جهت که میوه‌ها و سبزی‌جات به اکسیژن حساس هستند، این نوع درب‌ها کمک می‌کنند تا از ورود هوای خارج به داخل سردخانه و بالا رفتن درصد اکسیژن جلوگیری شود و میوه‌ها و سبزی‌جات ماندگاری بیشتری پیدا کنند.

برای هر سردخانه‌ای بهتر است از چه نوع دربی استفاده شود؟

لازم است بدانید درب مناسب برای هر سردخانه‌ای متناسب با ابعاد، محدودیت فضا و همچنین شرایط کاری تعیین و ساخته می‌شود، بنابراین لازم است پیش از انتخاب نوع درب و سفارش آن، با کارشناسان این حوزه صحبت کنید و از مشاوره و راهنمایی آن‌ها بهره‌مند شوید. ما در ادامه به نکاتی کلی که کمک می‌کند تا بتوانید درب های سردخانه‌ای مناسبی را سفارش دهید اشاره می‌کنیم:

• چنانچه ورودی‌های سردخانه کوچک است، استفاده از درب‌های لولایی کمک می‌کند تا رفت‌وآمد اشخاص به آن‌ها راحت‌تر انجام شود.
• برای سردخانه‌های بزرگی که از ورودی‌های بزرگی برخوردارند، بهتر است از درب های سردخانه‌ای کشویی استفاده شود.
• چنانچه استفاده از درب‌های لولایی و کشویی برای سردخانه امکان‌پذیر نبود، بهترین انتخاب استفاده از درب‌های عمودی است، زیرا هم جای کمی را اشغال می‌کند و هم به‌صورت برقی باز و بسته می‌شوند و نیازی به استفاده از نیروی دست نخواهد بود.
• محصولات تولیدشده ممکن است از نظر کیفیت و قیمت متفاوت باشند که این دو مورد با یکدیگر ارتباط مستقیمی دارند.

نصب درب های سردخانه چگونه انجام می‌شود؟

از آنجا که وجود درب برای سردخانه از اهمیت بالایی برخوردار است، لازم است نکاتی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم در این خصوص رعایت شود:

• پایۀ قرقره‌های درب باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که گسگت زیر درب بر روی زمین مماس شود.
• برای آن‌که بتوان ضلع فوقانی را تنظیم کرد، لازم است از پیچ‌های قرقره برای این منظور استفاده شود.
• برای تنظیم نیمۀ پایینی درب نیز در سمت جلو باید از استپ پایین درب و برای سمت عقب، از هدایت‌کننده که در ریل پایین قرار می‌گیرد استفاده شود.
• لازم است هنگام نصب ریل پایین، درب در حالت نیمه‌باز قرار بگیرد و سپس یراق مربوطه بر روی درب نصب شود. برای این منظور، بهتر است ریل یک سانتی‌متر بالاتر قرار بگیرد و پس از علامت‌گذاری و سوراخ‌کاری، ریل و یراق متصل بر آن را به چهار چوب دیوار نصب کرد.
• گفتنی است که باید درب به‌گونه‌ای قرار بگیرد و نصب شود که با دیوار و زمین در حالت تراز باشد، زیرا در غیر این صورت درب به‌سختی باز و بسته خواهد شد.
• پس از تنظیم درب و نصب آن بهتر است چند مرتبه آن را باز و بسته کنید تا بتوانید از درستی عملکرد درب اطمینان حاصل کنید.
• در زمان رگلاژ درب های سردخانه لازم است به این موضوع توجه شود که باید گسگت‌ها به کف و چهار چوب مماس گردد و نباید تحت فشار قرار گیرد.

تعمیر درب سردخانه

چنانچه درب های سردخانه دچار مشکل شوند، نیاز به تعمیر پیدا خواهد کرد. اما لازم است بدانید که این کار بسیار تخصصی است و باید توسط کارشناسان و تعمیرکاران متخصص این حوزه انجام شود. تعمیرکارانی که در این حوزه فعالیت دارند، باید به‌خوبی در این حوزه آموزش دیده باشد تا بتواند مشکل پیش‌آمده برای درب را به‌درستی تشخیص دهند و مشکل و ایراد آن را در اسرع وقت برطرف کنند. شرکت‌هایی که درزمینۀ تولید و ساخت انواع درب های سردخانه‌ای فعالیت می‌کنند، می‌توانند در حوزۀ تعمیرات نیز فعالیت کنند و مشکلات به‌وجود آمده را برطرف نمایند.

جمع‌بندی

در این مطلب تلاش کردیم دربارۀ درب‌ های سردخانه و انواعی که دارند، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. برای سفارش ساخت درب و نصب آن به شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، لازم است اطلاعات خود را کامل کنید و سپس اقدام به این امر نمایید، زیرا همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، از هر سردخانه‌ای برای نگه‌داری موادی خاص می‌توان استفاده کرد، بنابراین هرچه موادی که در آن‌ها نگه‌داری می‌شود مانند میوه و سبزی‌جات یا سایر مواد غذایی از حساسیت بالایی برخوردار باشد، نیاز است درب‌ها از عایق‌بندی بهتر و استانداردی برخوردار باشند تا بتوانند از ورود حرارت و گرما به داخل سردخانه جلوگیری نمایند.